Jak zmienić motyw w WordPressie?

Niedawno podjęłam się pomocy organizacji pozarządowej w odświeżeniu ich strony na WordPressie. Niby nic ciekawego, prosta strona, na której trzeba po prostu zmienić motyw. Powiedziałby ktoś na grupie Facebookowej: “Dla kogoś kto się zna, to przecież 2 godzinki roboty” 😉 A jednak wyszedł z tego ciekawy case. Bo jeśli strona długo nie była aktualizowana, przeżyła w przeszłości atak hakerski, a w międzyczasie kilka osób, mniej lub bardziej profesjonalnie, przy niej majstrowało, to okazuje się, że zmiana motywu wcale nie jest taka prosta.

Czego dowiesz się z artykułu?

1. Co może pójść nie tak przy zmianie motywu?
2. Jak się zabrać za zmianę motywu w WordPressie?
3. Jakie kroki powinniśmy wykonać zanim przystąpimy do zmiany motywu?
4. Jak zmienić motyw w WordPressie?
5. Jak dostosować wygląd motywu?

Zacznijmy od tego czy strona, dla której próbujemy zmienić motyw, jest nasza własna. Będziemy mieć nieco łatwiej jeśli sami instalowaliśmy i administrujemy naszym WordPressem, ponieważ znamy historię strony. Gdy zainstalowany jest prosty motyw z repozytorium WordPressa, nie instalowaliśmy miliona podejrzanych wtyczek i wszystko na bieżąco aktualizowaliśmy, to nie powinniśmy mieć większych problemów ze zmianą motywu.

Jeśli zaś zmieniamy motyw na obcej stronie, np. podjęliśmy się zlecenia nie znając historii tej strony, nie wiedząc co na tym WordPressie jest zainstalowane, to zmiana motywu może okazać się problematyczna i możliwe, że będzie tylko mniejszą częścią prac jakie powinniśmy wykonać na takiej stronie.

Co może pójść nie tak przy zmianie motywu ?

Wracając do mojego case’u ze stroną fundacji, po zalogowaniu się do WordPressa, szybko odkryłam ponad 2000 podstron pozostałych po ataku hakerskim. Ataku, który odbył się 4 lata temu i którego skutki rzekomo zostały usunięte przez osobę, która opiekowała się tą stroną przede mną. Oh well… To właśnie mam na myśli, mówiąc, że nie znamy historii danej strony.

Jakich jeszcze problemów możemy się spodziewać:

• motyw mógł być modyfikowany – zawsze istnieje ryzyko, że ktoś wcześniej modyfikował oryginalny motyw. Powinniśmy na to zwrócić szczególną uwagę zwłaszcza jeśli motyw od dawna nie był aktualizowany, a motyw potomny nie istnieje. Gdy zaktualizujemy motyw wszystkie modyfikacje kodu zostaną nadpisane. Dlatego też zawsze powinniśmy wykonać i przechować kopię motywu, po to aby w razie potrzeby móc skopiować potrzebne fragmenty kodu.
• motyw ma wbudowany własny page builder lub inną funkcjonalność, która powinna być wtyczką. Jest to bardzo częste w przypadku motywów zakupionych na ThemeForest. To bardzo zła praktyka, która może nam utrudnić lub nawet uniemożliwić zmianę motywu.
• strona przez długi czas nie była aktualizowana – niektóre wtyczki mogą być niekompatybilne po zaktualizowaniu WordPressa i przez to zepsuć pewne funkcjonalności na stronie.
• motyw jest pisany na zamówienie przez agencję – tu mamy wolną amerykankę i nie wiemy czego się spodziewać dopóki nie spojrzymy w kod. Może trafi nam się fajny, lekki motyw napisany zgodnie z dokumentacją WordPressa, albo koszmarek napisany przez programistę, który nie ma zielonego pojęcia o WordPressie i sam wymyślił swoje „genialne” rozwiązania.

Jak się zabrać za zmianę motywu w WordPressie?

OK, wiemy już z czym możemy mieć problem podczas zmiany motywu. Przestrzegam więc przed zmianą motywu od razu na tzw. produkcji, czyli na działającej stronie. Ustawienie nowego motywu może potrwać dłużej niż się spodziewaliśmy, dlatego też wszystkie zmiany należy wykonać na wersji testowej strony, a następnie, gdy wszystko będzie działać jak należy, podmienić stronę produkcyjną.

Należy tak robić zawsze gdy przyjmujemy zlecenie od klienta. Jeśli zmian dokonujemy na swojej własnej stronie czy blogu to cóż, ryzyko ponosimy my. Gdy wiemy co na tej stronie mamy i mamy pewność, że nic się nie powinno popsuć podczas zmiany motywu, to możemy tą czynność wykonać na działającej stronie. Pamiętajmy jednak żeby przed zmianą wykonać backup strony, tak, aby móc przywrócić stronę jeśli coś pójdzie nie tak.

Jakie kroki powinniśmy wykonać zanim przystąpimy do zmiany motywu (szczególnie jeśli mamy do czynienia z „obcą” stroną, której nie znamy):

1. Tworzymy wersję testową strony

W pierwszej kolejności tworzymy wersję testową strony. Możemy to zrobić w subdomenie (tylko zabezpieczmy stronę testową hasłem w htaccess, aby nie została zaindeksowana przez Google) lub na serwerze lokalnym. 

Ja do wstępnego audytu strony kopiuję ją na serwer lokalny, ponieważ to zapewnia łatwiejszy dostęp do plików. Więcej o tym jak stworzyć testową wersję strony dowiesz się z tego webinaru >>>

2. Robimy przegląd strony

Na działającej kopii możemy teraz zrobić szczegółowy przegląd strony. Powinniśmy na tym etapie przejrzeć stronę pod następującym kątem:

• czy WordPress, motyw i wtyczki były na bieżąco aktualizowane i obecnie mamy na stronie ich najnowsze wersje?
• jaki motyw jest obecnie aktywny, czy jest to darmowy motyw z repozytorium, czy może został kupiony np. na ThemeForest, a może jest to customowy motyw kodowany przez agencję
• jeśli motyw pochodzi z płatnego źródła – czy mamy pewność, że został legalnie kupiony, a nie pobrany z podejrzanego źródła? Dla motywów z ThemeForest można wygenerować certyfikat poświadczający zakup, czy klient jest nam w stanie go dostarczyć?
• w jaki sposób jest tworzona treść na stronie? czy została dodana w ustawieniach motywu (często dotyczy strony głównej), czy treść dodana jest za pomocą page buildera (np. Elementor, Bakery builder, Divi itp.) oraz czy ten page builder jest zainstalowany jako osobna wtyczka (wtedy możemy go użyć w nowym motywie) czy może jest wbudowany w motyw (nie użyjemy go już z nowym motywem)?
• czy w menu, w kokpicie, widzimy dodatkowe typy postów (często spotykane są np. Portfolio, Team Members, Gallery, Slider itp) i czy zostały one dodane przez wtyczkę, czy może są utworzone przez motyw?
• czy są jakieś dodatkowe funkcjonalności na stronie np. katalog produktów, wyszukiwarka nieruchomości itp. i czy zostały one dodane przez wtyczkę, czy może są wbudowane w motyw (częsta sytuacja w przypadku motywów z ThemeForest)
• co znajdujemy w katalogu uploads, jak duży jest ten katalog, czy są tam głównie zdjęcia, czy jakieś inne pliki?
• czy w ogóle strona działa poprawnie, może coś nie do końca działa, a klient próbuje to ukrywać pod przykrywką zmiany motywu?

Dokładne przejrzenie strony oraz zrozumienie co i jak działa jest kluczowe aby nie zepsuć strony. Warto jest sobie odpowiedzieć na jak najwięcej z powyższych pytań.

3. Robimy inwentaryzację wtyczek

Kolejnym etapem jest przejrzenie wszystkich zainstalowanych wtyczek.

• czy na stronie są zainstalowane wtyczki, które są nieaktywne?
• czy zainstalowane są jakieś podejrzane wtyczki, których nie umiemy znaleźć w repozytorium, czy w Google? Takie wtyczki często pochodzą z ataku hakerskiego.
• czy wszystkie wtyczki są zaktualizowane do najnowszych wersji, czy może już od dawna nie były aktualizowane?

Na tym etapie powinniśmy przeprowadzić inwentaryzację wtyczek i sprawdzić w repozytorium czy wtyczki nadal są utrzymywane (tzn. czy przypadkiem niektóre z nich nie zostały już porzucone).

Jak zrobić inwentaryzację wtyczek:

1. zapisujemy nazwę wtyczki
2. zapisujemy wersję wtyczki zainstalowanej na stronie
3. sprawdzamy w repozytorium jaka jest najnowsza wersja wtyczki
4. sprawdzamy w repozytorium datę ostatniej aktualizacji
5. sprawdzamy w changelogu, który powinien być opublikowany w repozytorium, na czym polegały zmiany w kolejnych wersjach wtyczki, oraz czy po drodze nie było tzw. security fixów (może nam to pomóc w rozpoznaniu infekcji)

Dzięki takiej inwentaryzacji będziemy wiedzieć na czym stoimy. Jeśli np. mamy jakieś wtyczki, które już dawno temu zostały porzucone, to prawdopodobieństwo, że coś nam się zepsuje na stronie po zaktualizowaniu WordPressa rośnie.

Na tym etapie możemy więc zacząć się zastanawiać co zrobimy z tymi porzuconymi i dawno nieaktualizowanymi wtyczkami.

4. Przeglądamy bazę danych

Przegląd bazy danych warto zacząć od tabeli *_users. Sprawdźmy listę użytkowników – czy są to ci sami użytkownicy, których mamy w kokpicie w zakładce Użytkownicy? Jeśli znajdujemy tutaj dodatkowych użytkowników, których nie widać w kokpicie, może to świadczyć o tym, że w przeszłości strona padła ofiarą ataku hakerskiego. Usuńmy te konta, tak samo jak i konta osób, które nie powinny już mieć dostępu do strony np. dawni współpracownicy czy wykonawcy.

Następnie spójrzmy czy są jakieś tabele w bazie danych, które pozostały po usuniętych wtyczkach. Warto je też usunąć, większość wtyczek niestety nie usuwa swoich tabel po ich skasowaniu z kokpitu.

Warto także przejrzeć ile rekordów mają poszczególne tabele, czy coś tu nie wzbudza naszych podejrzeń? Podejrzane może być np. kilka milionów rekordów w tabeli *_posts gdy na stronie mamy tylko kilka podstron i wpisów.

Na tym etapie warto też oczyścić bazę danych z niepotrzebnych rekordów np. rewizji postów czy transientów. Możemy to zrobić m.in. za pomocą wtyczki WP-SWEEP.

5. Usuwamy rzeczy niepotrzebne

Gdy mamy już rozeznanie co znajduje się na stronie i co może nam sprawić problemy podczas zmiany motywu, możemy zacząć usuwać rzeczy nieużywane (przy okazji polecam artykuł „Jak usunąć motyw z WordPressa„) .

Usuwamy wszystkie wtyczki i motywy, które są zainstalowane w WordPressie, ale nie są używane. Warto przy okazji sprawdzić czy włączone wtyczki są faktycznie używane. Czy może ktoś je kiedyś włączył, zdecydował się nie używać, ale nie deaktywował tych wtyczek.

Jest to też dobry moment na przejrzenie z klientem innych rzeczy na stronie. Czy coś jeszcze nadaje się do usunięcia np. stare, już dawno nieaktualne wpisy lub strony ze starą ofertą.

Warto przejrzeć też zdjęcia dodane do biblioteki mediów. Szczególnie jeśli mamy ich dużo i cała strona dużo waży. Stare zdjęcia, których nie publikujemy na stronie, opłaca się usunąć. Zajmują one niepotrzebnie miejsce na serwerze i mogą później powodować problemy z backupowaniem strony.

6. Aktulizujemy WordPressa, motyw i wtyczki

Gdy przejrzeliśmy całą stronę, wiemy już z czym mamy do czynienia i usunęliśmy niepotrzebne rzeczy, możemy przejść do zaktualizowania wszystkich niezaktualizowanych komponentów.

I teraz pytanie, czy będziemy aktualizować z WordPressa w wersji poniżej 5.0? Jeśli tak, to najpierw polecam zainstalować wtyczkę Edytor Klasyczny, która wyłączy nam edytor blokowy, który został dodany do WordPressa w wersji 5.0. Potem tą wtyczkę spróbujemy wyłączyć.

Cały czas pamiętajmy, że wszystkie opisane tu kroki wykonujemy na wersji testowej strony. Aktualizujemy więc WordPressa, wszystkie wtyczki oraz motyw do najnowszych wersji. I przeglądamy stronę, sprawdzamy czy wszystko działa.

Jeśli strona długo nie była aktualizowana to są duże szanse, że coś się po aktualizacji zepsuje. Naprawę warto zacząć od wtyczek. Przyda nam się tutaj wcześniej wykonana inwentaryzacja. Najpierw przyglądamy się wtyczkom, które już dawno nie były aktualizowane. Szczególnie jeśli nie były aktualizowane po 6 grudnia 2018 to ryzyko, że nie działają z nową wersją WordPressa, jest duże.

Wyłączajmy pojedynczo wtyczki i sprawdzajmy, która z nich powoduje problemy. W przypadku przestarzałych wtyczek będziemy musieli poszukać alternatywy – innej wtyczki, która zapewnia nam daną funkcjonalność, a jest na bieżąco utrzymywana i działa z najnowszym WordPressem.

Powinniśmy teraz doprowadzić stronę do porządku. Usunąć niedziałające wtyczki, wgrać nowe, które zastąpią nam stare, niedziałające.

Patrzymy też czy nie zniknęła nam jakaś funkcjonalność. Może to świadczyć o tym, że kod motywu był modyfikowany, i teraz, gdy go zaktualizowaliśmy, te zmiany zostały nadpisane. W takiej sytuacji należy odnaleźć dodany kod i przenieść go do motywu potomnego lub do wtyczki. O tym jak to zrobić opowiadałam szczegółowo podczas webinaru Jak stworzyć motyw potomny >>>

I teraz dopiero możemy przejść do zmiany motywu na stronie.

Jak zmienić motyw w WordPressie?

Instalacja nowego motywu jest bardzo prosta i może być dokonana na dwa sposoby.

W przypadku instalowania bezpłatnego motywu z repozytorium WordPressa najprościej jest to zrobić z kokpitu. Aby dokonać instalacji motywu, musimy wykonać następujące kroki:

1. Wchodzimy w menu Wygląd a następnie Motyw.
2. Klikamy na górze strony Dodaj motyw.
3. W wyszukiwarce wpisujemy nazwę interesującego nas motywu. Możemy też przeglądać motywy posegregowane pod względem popularności, modyfikacji itd.
4. Gdy znajdziemy odpowiedni motyw, wystarczy że najedziemy na jego okienko i klikniemy przycisk Zainstaluj.
5. Gdy wszystkie pliki zainstalują się, wystarczy raz jeszcze najechać na motyw i wybrać Aktywuj.
6. Aby edytować ustawienia motywu, wystarczy kliknąć w Wygląd -> Dostosuj.

Jeśli kupujemy motyw np. na ThemeForest, to paczkę zip z motywem należy pobrać ze swojego konta po opłaceniu zamówienia. Następnie spakowany katalog należy rozpakować, do WordPressa wgrywamy sam katalog z motywem. Większość paczek z motywem kupionym na ThemeForest posiada także katalog z motywem potomnym. Warto od razu zainstalować zarówno oryginalny motyw, jak i motyw potomny, a następnie aktywować motyw potomny. Dzięki temu jeśli chcielibyśmy w przyszłości edytować pliki motywu to będziemy to mogli łatwo zrobić w motywie potomnym.

Jak zainstalować motyw jeśli mamy pobraną paczkę zip z motywem:

1. Wchodzimy w menu Wygląd a następnie Motyw.
2. Klikamy na górze strony Dodaj motyw.
3. Klikamy Wyślij motyw na serwer i wybieramy plik z naszego komputera.
4. Po instalacji aktywujemy plik, a następnie dostosowujemy do naszych potrzeb.

Dostosowanie wyglądu nowego motywu

Po zainstalowaniu motyw trzeba jeszcze dostosować do naszych potrzeb. Ustawić kolory, widgety, menu lub inne opcje, które będą dostępne w wybranym przez nas motywie.

Opcje motywu znajdziemy w menu Wygląd -> Dostosuj. Znajdziemy tam wszystkie zakładki, które pozwalają na zmianę ustawień motywu. Po prawej zaś mamy podgląd na żywo naszej strony. Gdy wprowadzimy jakąś zmianę, to możemy zobaczyć, jak ona wygląda i jeśli spełnia nasze oczekiwania, wystarczy kliknąć w przycisk Opublikuj, znajdujący się na górze strony.

Trzeba też mieć na uwadze to, że czasami nie wszystkie opcje będą dostępne, szczególnie gdy używamy wersji bezpłatnej motywu. Zdarza się, że część ustawień może być aktywna tylko w przypadku zakupienia wersji PRO motywu.

Jeśli nie wiemy co oznaczają poszczególne opcje to warto poszukać dokumentacji motywu, w której wszystko powinno być opisane.

Jak zmienić motyw w WordPressie – krótkie podsumowanie

Zmiana motywu w WordPressie wydaje się bardzo prosta, jest to zaledwie kilka kliknięć w kokpicie. Problem pojawia się jednak gdy strona istnieje już od kilku lat oraz ma bogatą, i czasem nie najlepszą, historię.

Trzeba pamiętać, że gdy przyjmujemy zlecenie na zmianę motywu, i nie znamy tej strony, to tak na prawdę nie wiemy co na niej zastaniemy. Bardzo ciężko jest w takim przypadku oszacować ile zajmie nam odświeżenie strony, bo może po drodze pojawią się nieprzewidziane wcześniej problemy jak np. pozostałości po ataku hakerskim czy długo nieaktualizowane komponenty WordPressa.